Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) 7 Ekim 2023 tarihli ve 32332 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Gerçekleştirilen değişikliklere dair ihtiyacın ve değişiklik kapsamının incelenmesi adına öncelikle yeni ödeme yöntemlerinin ihdas edilmesi ile bu hususta regülasyon ihtiyacının karşılığı olarak yapılan kodifikasyon çalışmaları neticesinde öncelikle 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“Kanun”) çıkarılmıştır. Genel kapsamı ile Kanun, elektronik ödeme hizmeti sunan kuruluşların yetkilendirilmesi, denetlenmesi ve faaliyetlerinin düzenlenmesi amacıyla tasarlanmıştır. Ayrıca, ödeme hizmetleri sağlayıcıları ve elektronik para kuruluşlarının müşterilerinin haklarını korurken, finansal istikrarı ve güvenliği artırmayı hedeflemektedir. Kanun, ödeme sistemlerinin etkin ve güvenli bir şekilde işlemesini sağlamak için altyapı, denetim ve düzenleme gerekliliklerini belirlemektedir.

Akabinde ise Kanun’da düzenlenmiş olan Ödeme Hizmetlerinin, daha detaylı anlaşılması ve ticari hayatta kullanımına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacı ile 1 Aralık 2021 tarihli 31676 sayılı Resmî Gazete’de Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yürürlüğe girmiştir.

Kanun (madde12) ve Yönetmelik (madde4) kapsamında Ödeme Hizmetleri;

• Para havalesi,
• Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetler,
• Ödeme aracının ihracı veya kabulü, ödeme işleminin yapılmasına ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verilmesi şartı ile mal ve hizmet ile hizmet kullanıcısı arasında aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine yapılan ödeme işlemi,
• Ödeme hesabına para yatırılması ve bu hesaptan para çekilmesine imkân veren hizmetler de dahil olmak üzere ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm işlemler,
• Ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bulunan ödeme hesabındaki fonun aktarımını içeren işlemler
• Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme emri başlatma hizmeti,
• Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması koşuluyla, ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödeme hesabına ilişkin birleştirilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmeti,
• Ödemeler alanında toplam büyüklük veya etki alanı açısından Bankaca belirlenecek seviyeye ulaşan diğer işlem ve hizmetleri olarak ifade edilmiştir.

Görüleceği üzere ödeme hizmetleri sınırlı olarak sayılmamış olup, işlem ve hizmet TCMB tarafından Ödeme Hizmetleri kapsamına alınabilmektedir.

İşbu Ödeme Hizmetleri (i) 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar, (ii) TCMB tarafından faaliyet izni verilen Ödeme Kuruluşları, (iii) Elektronik Para Kuruluşları, (iv) 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu’nda verilen yetkiler çerçevesinde Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından gerçekleştirilir.

Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

07/10/2023 Tarihli Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Kanun ve Yönetmelik ile usul ve esasları düzenlenmiş olan ödeme Hizmetlerine ek olarak “Dijital Cüzdan Hizmeti” tanımına yer verilmiş olup, dijital cüzdan hizmetinin usul ve esasları regüle edilmiştir.

Müşterinin tanımladığı ödeme hesabına veya ödeme aracına ilişkin bilgilerin saklandığı, bir elektronik cihaz, çevrim içi hizmet veya uygulama olarak sunulan ve müşteriye, tanımladığı ödeme hesabı veya ödeme aracına ilişkin bilgileri kullanarak ödeme işlemi gerçekleştirme imkânı sağlayan ödeme aracı dijital cüzdan olarak tanımlanmıştır.

Bu düzenleme ile, dijital cüzdan bir ödeme aracı olarak kabul edilerek ödeme kuruluşu hizmetlerinden ayrı bir şekilde regüle edilmiştir. Dijital cüzdan hizmeti, ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından sunulabilecektir. Ödeme hizmet sağlayıcısının, dijital cüzdan hizmeti sunabilmesi için belirli faaliyet izinleri alması gerekmektedir. Ödeme hizmet sağlayıcısının ödeme aracı ihracı alanında faaliyet göstermesi için yetkilendirilmiş olması halinde, ödeme hizmet sağlayıcısı dijital cüzdan hizmeti de sunabilecektir. Ancak dijital cüzdan hizmeti ile diğer ödeme hizmetlerinin de sunulması halinde, ödeme hizmet sağlayıcısının sunulan diğer hizmetler nezdinde de yetkili olması gerekmektedir.

Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile getirilen başka bir yenilik ise işyerlerinde dijital cüzdan ile ödeme yapılabilecek olmasıdır. Ancak ödeme işlemine ilişkin fonun dijital cüzdan hizmeti sunan kuruluş üzerinden aktarılması halinde, dijital cüzdan hizmeti sunan kuruluşun elektronik para ihraç etmeye yetkili olması gerekmektedir. Ayrıca “Dijital Cüzdan Hizmeti” başlıklı 4/A hükmünün yürürlüğe girdiği tarih olan 07/10/2023’ten önce dijital cüzdan hizmeti sunan, ancak henüz hizmeti sunak için TCMB tarafından yetkilendirilmemiş kişiler, 07/10/2024 tarihine kadar TCMB’den gerekli yetkilendirilmeleri almakla yükümlüdür. 07/10/2023’ten önce dijital cüzdan hizmeti sunan ve yetkilendirilmiş kişiler ise 4/A hükmüne uyum sağlamakla mükellef kılınmıştır.

Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik gereği ödeme hizmeti sağlayıcısının sunduğu hizmetlerin altyapısının başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısına ait olması halinde, altyapı hizmeti de sunan ödeme hizmeti sağlayıcısının diğer ödeme hizmeti sağlayıcılarına aynı şartlar ve imkanlar dahilinde ve aynı ücret politikası ile sunması esastır. Görüleceği üzere düzenleme ile, altyapı hizmeti de sunan ödeme hizmeti sağlayıcısının, diğer sağlayıcılara sunacağı altyapı ayı ücret ile hizmet sunması zorunlu kılınmış olup, bu husus sağlayıcıların birbirleri ile rekabet edebilmesi açısından özellik arz etmekte ve piyasada sunulacak hizmetin fiyatını da belirli bir düzene sokmaktadır.

Yine sağlayıcıların rekabet edebilmesi açısından tanzim edilen düzenleme uyarınca, altyapı hizmeti de sunan ödeme sağlayıcısının kendi kontrolünde başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısı olması halinde, altyapı hizmeti de sunan ödeme sağlayıcısı kendi kontrolündeki ödeme hizmeti sağlayıcısını diğer sağlayıcılardan daha avantajlı konuma getirecek şekilde veya kendi müşterilerini kontrolünü elinde bulundurduğu ödeme hizmeti sağlayıcısından hizmet almak üzere yönlendiremez veya zorlayamaz. Kontrolü başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında olan ödeme hizmeti sağlayıcıları sunacakları hizmetlere ilişkin olarak her türlü belge, ilân, reklam ve kamuoyuna yaptığı açıklamalarda kontrolünü elinde bulunduran ödeme hizmeti sağlayıcısı adına işlem yaptığı izlenimini uyandıracak ifadeleri kullanamaz. Bu bakımdan Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile ödeme hizmeti sağlayıcılarının rekabet edebilmesi açısından ve tabiri caiz ise “adil bir dövüş” gerçekleştirebilmeleri adına temel düzenlemeler getirilmiştir. Ayrıca altyapı sağlayıcısının aynı şart ve fiyat ile teklif sunması zorunluluğu öngörülerek fiyatlandırma politikası açısından ve tüketici açısından önemli bir düzenleme gerçekleştirilmiştir.

Diğer yandan, Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının paylarının iktisap edilmesi veya pay devirleri Bakanlık iznine tabi tutulmuştu. Ancak Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile “nihai pay sahiplerinin doğrudan veya dolaylı olarak kuruluş nezdindeki pay oranında herhangi bir değişikliğe sebep olmayacak şekilde aynı gruba ait şirketler arasında gerçekleşen pay edinim ve devirleri Bankanın iznine tabi değildir.”

hükmü tanzim edilmiştir. Buna ek olarak yine Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce ödeme sağlayıcının hizmeti teknik gereklilikleri belirlenmiş veri paylaşım servisleri hizmetlerini kullanarak vermesi gerekmekteydi. Ancak işbu Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 30/6/2024 tarihine kadar standart olmayan servisleri kullanarak hizmet vermesi, istisnalar saklı kalmak kaydıyla, hukuka aykırı olmayacaktır. Bu itibarla, Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile elektronik para kuruluşlarının pay devirleri ve unvan değişikliklerine ilişkin kısıtlamalar ve teknik gerekliliklere ilişkin kurallar esnetilmiş olup, ödeme hizmet sağlayıcılarının şirket yapısının oturması, faaliyet gösterebilmeleri ve yaygınlaşmaları adına gerekli teknik gereklilikler bakımından hareket alanının genişletilmesi yoluna gidilmiştir.

Sonuç

Nihai durumda, artık dijital cüzdan hizmeti hukuken hayatımıza girmiş olup, yaygınlaşmasının yanında bir tedbir mekanizması ve prosedürünün oluşturulması adına boşlukların doldurulması yönünde birtakım düzenlemeler yapılmıştır. İşbu değişiklikler ile ödeme hizmet sağlayıcılarının rekabet içinde kalabilmeleri adına ihtiyaç odaklı regülasyonlar gerçekleştirilmiş olup, bu husus tüketicinin hizmetten uygun fiyatlandırma ile yararlanması adına önem arz etmektedir. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının pay devirlerine ilişkin esnetilme de şirket yapısının belirlenmesi ve bir düzene oturması açısından değer arz etmektedir.

Bilgilerinize sunarız.